Γιοζεφ Κνόμπελ Φρόυντ: “Ο εχθρός των οικογενειών εν έτει 2015 είναι η μονίμως ανοιχτή τηλεόραση"

   

 Στην Αθήνα βρέθηκε για την παρουσίαση του βιβλίου του «Γονείς μια διαρκής πρόκληση» ο κορυφαίος παιδοψυχολόγος Γιοζεφ Κνόμπελ Φρόυντ, και δισέγγονος του «πατέρα» της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ. Το έργο του είναι μια ανοιχτή πρόσκληση-πρόκληση για να στοχαστεί κανείς σχετικά με τον ρόλο του γονιού, ένα λειτούργημα καθόλου εύκολο αλλά κεφαλαιώδους σημασίας για την κοινωνία μας. «Η ζωή είναι μια πορεία από την πλήρη εξάρτηση στην πλήρη ανεξαρτησία. Και, για να επιτευχθεί, είναι ουσιαστικός ο ρόλος που παίζουν ο μπαμπάς και η μαμά» αναφέρει χαρακτηριστικά.

  Η οικονομική κρίση και το πώς μιλάμε στα παιδιά μας γι’ αυτή, το bullying, τα συνηθέστερα λάθη που κάνουν οι γονείς, αλλά και το πώς επηρεάστηκε από τον παππού του Σίγκμουντ Φρουντ ήταν κάποια από τα ερωτήματα στα οποία απάντησε, στέλνοντας το δικό του μήνυμα, που συμπυκνώνει την τριακονταετή πείρα του ως παιδοψυχολόγος: «Τα παιδιά πρέπει να μένουν παιδιά.»

Συνέντευξη: Δήμητρα Μποφυλάτου

dbofylatou@e-typos.com

Πώς αποφασίσατε να γράψετε το βιβλίο “Γονείς μια διαρκής πρόκληση”;

 To βιβλίο το έγραψα, αφού εργάστηκα ως παιδοψυχολόγος τα τελευταία τριάντα χρόνια. Το να συζητώ  με τους γονείς είναι ένα βασικό κομμάτι της δουλειάς μου και συχνά συναντώ νευριασμένους και μπερδεμένους γονείς, που δεν γνωρίζουν πως ακριβώς να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους. Ένας γονιός μου είπε, κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας: «Τα παιδιά δεν σου έρχονται με οδηγίες χρήσης.» Σκέφτηκα αργότερα πόσο δίκιο είχε και ότι ίσως να υπάρχουν εκεί έξω πολλοί γονείς που χρειάζονται μια «πυξίδα» που να τους βοηθάει να βρουν τον δρόμο τους και να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση του να είσαι γονέας. Το βιβλίο φυσικά δεν δίνει οδηγίες χρήσης, αλλά ανοίγει νέους δρόμους σκέψης σε σχέση με πολλά καθημερινά ζητήματα που απασχολούν τα παιδιά και τους γονείς.

Πώς μπορούμε να μεγαλώσουμε ευτυχισμένα παιδιά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα,  που μαστίζεται από την οικονομική κρίση και οι περισσότεροι πολίτες ανησυχούν για το μέλλον τους;

Υπάρχουν πολλές χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, αλλά τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μεγαλώνουν χαρούμενα, αρκεί οι γονείς να διασφαλίζουν πως τα παιδιά τους μπορούν να μιλήσουν σε κάποιον για όσα τα απασχολούν και χώρους για παιχνίδι, χωρίς έννοιες.

Πρέπει οι γονείς να μιλούν στα παιδιά τους για την οικονομική κρίση;

Δε νομίζω πως υπάρχει κανένας λόγος και θεωρώ πως δεν χρειάζεται να τους μιλάμε για θέματα, τα οποία συνδέονται άμεσα με τον κόσμο των ενηλίκων. Τα παιδιά πρέπει να παραμένουν παιδιά. Πρέπει όμως οι γονείς να τα διδάσκουν να μην ξοδεύουν αλόγιστα, ή να τα κακομαθαίνουν, παίρνοντας του συνεχώς δώρα. Είναι σημαντικό να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με αξίες και να τους κάνουμε μαθήματα ζωής, όπως το να καταναλώνουν με μέτρο.

Ποια είναι τα βασικά βήματα για να μεγαλώσουμε χαρούμενα παιδιά;

Να τους δίνουν χώρο για παιχνίδι και δημιουργικότητα, να τα αφήνουν να διασκεδάζουν και να τους επιτρέπουν να σκέπτονται και να αναρωτιούνται. Είναι καλύτερο να περνούν χρόνο με τα παιδιά τους όταν το επιθυμούν και να μην είναι μαζί τους, τις στιγμές που πρέπει. Θεωρώ πως ένα σημαντικό βήμα είναι να συνειδητοποιούν ότι το κάθε παιδί χρειάζεται το χώρο και τον χρόνο του.

Ποια εξαιρετικά σημαντικά θέματα σε σχέση με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών αγνοούν πολλοί γονείς;

Πολλοί με ρωτούν πόσο καιρό πρέπει να κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο με το μωρό τους, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν πως πρέπει να κοιμούνται στην ίδια κρεβατοκάμαρα, μέχρι το μωρό να χρονίσει. Ακόμη κάποιοι γονείς πιστεύουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να κυκλοφορούν γυμνοί μπροστά στο 6χρονο παιδί τους, ενώ είναι ευρέως γνωστό πώς δεν είναι μια σωστή πρακτική. Κάποιοι άλλοι δεν μπορούν με τίποτα να θέσουν όρια: αφήνουν τα νήπια να βλέπουν τηλεόραση με τις ώρες, ή σαν ζευγάρι δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε βασικά θέματα, που έχουν να κάνουν με το μεγάλωμα των παιδιών τους. Είναι πολλοί τέλος εκείνοι που αγωνιούν για το αν το παιδί τους έχει φοβίες, εφιάλτες ή εμμονές αλλά δεν γνωρίζουν πώς να το βοηθήσουν.

Στην Ελλάδα το  bullying έχει εξελιχθεί σε “ιό” του εκπαιδευτικού συστήματος. Υπάρχει τρόπος να διδάξουμε στο παιδί μας σεβασμό και από ποια ηλικία;

Το πρόβλημα του bullying είναι παγκόσμιο. Βλέπετε, το σχολείο αποτελεί καθρέφτη της κοινωνίας και δυστυχώς ζούμε σε μια εξαιρετικά βίαιη κοινωνία. Ένα περιβάλλον που υποθάλπει τον ανταγωνισμό έχει τέτοια αποτελέσματα. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν να σέβονται τους άλλους από νεαρή ηλικία. Ίσως στην παιδική χαρά να δείτε κάποιο παιδί να μην θέλει να μοιραστεί τα παιχνίδια του με τα υπόλοιπα παιδιά. Το να το μάθουμε να το κάνει είναι πολύ σημαντικό. Επίσης πρέπει να ενισχύουμε την αυτοεκτίμηση των παιδιών και να τα επιβραβεύουμε όταν κάνουν κάτι σωστά, αντί να τους δείχνουμε συνεχώς τι κάνουν λάθος. Σε περίπτωση που το παιδί μας αναφέρει κάποιο φαινόμενο bullying, θα πρέπει να σταθούμε κοντά του και να το αντιμετωπίσουμε μαζί με φροντίδα και μεγάλη προσοχή.

Ποια είναι κατά την άποψη σας τα βασικά προβλήματα των μοντέρνων οικογενειών;

Η έλλειψη χρόνου και επικοινωνίας είναι τα σημαντικότερα προβλήματα. Πρέπει οι γονείς να αφιερώνουν χρόνο στα παιδιά τους για να τους διαβάζουν παραμύθια, να συζητούν και να παίζουν μαζί τους. Ο εχθρός των οικογενειών εν έτει 2015 είναι η μονίμως ανοιχτή τηλεόραση, που αποτρέπει τα μέλη της οικογένειας να συζητούν και  το ότι νήπια έχουν πρόσβαση σε tablets και ηλεκτρονικά παιχνίδια που μπορεί να τα διασκεδάζουν, αλλά παράλληλα τα απομονώνουν.

Παππούς σας είναι ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Σίγκμουντ Φρούντ. To επίθετο σας σας άνοιξε κάποιες πόρτες;

Από μικρός ενδιαφερόμουν για τα…μυστήρια του ανθρώπινου μυαλού και στην εφηβεία μου αποφάσισα να γίνω ψυχαναλυτής. Δεν θεωρώ ότι το επίθετο μου μου άνοιξε πόρτες. Μάλλον χρωστάω την καριέρα μου περισσότερο στους συναδέλφους μου ψυχαναλυτές. Ο παππούς μου από τη μεριά της μητέρας μου, ήταν πρώτος ξάδερφος με τον Σίγκμουντ. Ο παππούς μου έφυγε από την Ευρώπη και έτσι έσωσε τη ζωή του. 11 από τα αδέλφια του δεν ήταν τόσο τυχερά, αφού δολοφονήθηκαν από τους ναζί. Ο ρατσισμός είναι ένα παθολογικό πρόβλημα της σύγχρονης κοινωνίας και σχετίζεται άμεσα με το ναρκισσισμό και τον φόβο για την διαφορετικότητα. Είναι σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά μας να δέχονται και να σέβονται τη διαφορετικότητα και είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορούμε να κάνουμε για να θεραπεύσουμε αυτή την αρρώστια του ρατσισμού που επεκτείνεται στη σύγχρονη κοινωνία.

Ποια είναι η σχέση σας με τον Σίγκμουντ Φρόιντ και με ποιόν τρόπο σας επηρέασε;

Με επηρέασε ο Σίγκμουντ, όπως έχει επηρεάσει όλους τους ψυχαναλυτές παγκοσμίως. Η εκ βαθέων έρευνα του έργου του είναι εξαιρετικής σημασίας για κάποιον που θέλει απαντήσεις σε πολλά θέματα που αφορούν ανθρώπινες συμπεριφορές.