«Αρχιμήδης»: Ένα καινοτόμο δωρεάν εργαλείο που μετρά την κοινωνική απόδοση δράσεων και επενδύσεων

 

Πώς μετριέται ο κοινωνικός αντίκτυπος ενός έργου πράσινης ανάπτυξης στην Περιφέρεια Αττικής και πώς στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας; Σε ποιους τομείς χρειάζεται περισσότερες κοινωνικές επενδύσεις η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και σε ποιους η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου; Τα χρήματα που επενδύονται σε κοινωνικές και άλλες αντίστοιχες δράσεις πιάνουν τελικά τόπο;

 

Κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, διεθνείς οργανισμοί και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ανά τον κόσμο διατείνονται ότι οι πολιτικές, επενδυτικές και ανθρωπιστικές τους δράσεις στοχεύουν στην ευημερία των πολιτών. Η επίτευξη κοινωνικής ευημερίας απαιτεί όμως δράσεις και πολιτικές, οι οποίες λαμβάνουν υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε κοινωνίας καθώς και την πολύπλευρη φύση της ευημερίας τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον. Κατά συνέπεια, η αξιολόγηση της κοινωνικοοικονομικής αξίας δράσεων και πολιτικών οφείλει να λαμβάνει υπ’ όψιν τόσο το πολύπλευρο αποτύπωμά τους όσο και τις τοπικές ανάγκες των κοινωνιών.

Την πολύπλευρη αυτή φύση του «κοινωνικού και οικονομικού αποτυπώματος» δράσεων και επενδύσεων που υλοποιούν επιχειρήσεις και οργανώσεις στην Ελλάδα επιχειρεί να απλουστεύσει και να αξιολογήσει το ψηφιακό εργαλείο «Αρχιμήδης», το οποίο ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα του ΚΜΟΠ, με τη στήριξη του Active Citizens Fund και του Ιδρύματος Μποδοσάκη.

«Με το έργο ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ, το ΚΜΟΠ ολοκλήρωσε την ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού εργαλείου, με τη μορφή πλατφόρμας, που αξιολογεί και εκτιμά τον κοινωνικό αντίκτυπο, έργων, δράσεων και επενδύσεων. Ο όρος κοινωνικός αντίκτυπος χρησιμοποιείται εναλλακτικά με τον όρο κοινωνικό αποτέλεσμα ή κοινωνική ωφέλεια και αποτυπώνει τις αλλαγές, θετικές ή αρνητικές, που επιφέρουν στη ζωή των ανθρώπων τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα οι εξεταζόμενες δράσεις ή επενδύσεις», αναφέρει ο Δρ. Πύρρος Παπαδημητρίου, Υπεύθυνος Έργου «Αρχιμήδης», Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Το εργαλείο μέτρησης κοινωνικού αποτελέσματος βασίστηκε στις θεωρίες οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας. Η ερευνητική ομάδα του ΚΜΟΠ, καθοδηγούμενη από τους Δρ. Π. Παπαδημητρίου και Δρ. Γ. Μέλιο (Lοndon School of Economics), αξιοποίησε δεδομένα από όλες τις περιφέρειες της χώρας για την περίοδο 2002-2021 για τη διερεύνηση των αιτιωδών σχέσεων 230 κοινωνικοοικονομικών μεταβλητών και τον υπολογισμό των ελαστικοτήτων τους σε επίπεδο περιφέρειας. «Η συγκεκριμένη ανάλυση επιτρέπει την εις βάθος κατανόηση των αναγκών της κάθε περιφέρειας καθώς και το μέγεθος του αποτελέσματος δράσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής», σημειώνει ο Δρ. Παπαδημητρίου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η πολυπλοκότητα της ανάλυσης προκαλεί συγχρόνως ένα επιπρόσθετο εμπόδιο στην αξιολόγηση δράσεων και πολιτικών καθώς περιορίζει την πρόσβαση σε χρήστες και οργανισμούς χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις. «Το ψηφιακό εργαλείο ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ, ως απάντηση σε αυτή την πρόκληση, αποσκοπεί στην αυτοματοποιημένη παραμετροποίηση της ανάλυσης και επιτρέπει μέσα από ένα πολύ σύντομο ερωτηματολόγιο την αξιολόγηση της τάξης μεγέθους του κοινωνικού αντικτύπου δράσεων και επενδύσεων. Η παραμετροποίηση του εργαλείου επιτρέπει τον προσδιορισμού του είδους, κόστους και αποτελέσματος της δράσης σε επίπεδο περιφέρειας.»

Κατά τη διάρκεια του έργου, η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε πιλοτικές εφαρμογές τους εργαλείου σε 10 έργα που θα έχουν υλοποιηθεί είτε από δημόσιους ή φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης ή εταιρείες που χρηματοδοτούν δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Οι πιλοτικές εφαρμογές ανέδειξαν ότι το εργαλείο «Αρχιμήδης» βοηθά τους οργανισμούς να αξιολογήσουν με εύκολο τρόπο τον κοινωνικό αντίκτυπο των δράσεων και των προγραμμάτων τους. Συγκεκριμένα, μέσα από τη χρήση του εργαλείου, οι οργανισμοί κατάφεραν να αναδείξουν την κοινωνική αξία ενός έργου σε όρους που αντιλαμβάνεται η αγορά, αξιοποιώντας το στην διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων, την αξιολόγηση διαδικασιών κάθε έργου και να συγκρίνουν τα έργα που υλοποιούν ή σκοπεύουν να υλοποιήσουν στην ίδια ή σε διαφορετικές Περιφέρειες της χώρας.

Σύμφωνα με τον Δρ. Παπαδημητρίου, οι καινοτομίες του εργαλείου έγκεινται στην ευχρηστία και την προσαρμοστικότητά του, καθώς και στο γεγονός ότι βασίζεται σε εκτενή έρευνα και πολυεπίπεδη ανάλυση δεδομένων σε επίπεδο κάθε Περιφέρειας. Απαντώντας σε 5 απλές ερωτήσεις, ο χρήστης μπορεί να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα κοινωνικού αντικτύπου ενός έργου σε χρηματικούς όρους. Το μόνο που χρειάζεται να επιλέξει είναι η περιφέρεια στην οποία σχεδιάζεται να υλοποιηθεί ή έχει ήδη υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα, τον τομέα (π.χ. Τομέας Υγείας ή Απασχόλησης), τον αριθμό των άμεσα ωφελούμενων από το έργο, τη διάρκεια και το κόστος του έργου.

Η ερευνητική ομάδα του ΚΜΟΠ έχει δημιουργήσει μία μεγάλη βάση δεδομένων, έχοντας συλλέξει έναν τεράστιο όγκο δεδομένων που αφορούν σε περισσότερα από 90,000 αναλυθέντα ερωτηματολόγια για την περίοδο 2008-2020.  Για παράδειγμα, για την κάθε περιφέρεια, στον τον τομέα της Εκπαίδευσης, χρησιμοποιούνται τα δεδομένα των σχολικών επιδόσεων των μαθητών, του πληθυσμού που έχει πρόσβαση στην δωρεάν εκπαίδευση, της συμμετοχή στη τριτοβάθμια εκπαίδευση και των ετήσιων δαπανών που γίνονται για την εκπαίδευση.

Ακόμη, λαμβάνονται υπ’ όψιν άμεσες και έμμεσες παράμετροι που μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα του κοινωνικού αντικτύπου ενός έργου και για πρώτη φορά όλα αυτά γίνονται σε επίπεδο Περιφέρειας. 

Το εργαλείο «Αρχιμήδης» είναι διαθέσιμο ΕΔΩ.

Το ψηφιακό εργαλείο «Αρχιμήδης» είναι διαθέσιμο σε επιχειρήσεις και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίες μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να καταγράψουν τον κοινωνικό αντίκτυπο των δράσεων και των προγραμμάτων τους.

 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο και τις δράσεις του μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://www.value-metrics.org/ ή να επικοινωνήσετε με το ΚΜΟΠ (archimedes@kmop.org, 210 3637547).

 

 

Πρόγραμμα Χρηματοδότησης

Το έργο «Αρχιμήδης» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, ύψους 12 εκατ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Περισσότερες πληροφορίες: www.activecitizensfund.gr.